Iteratief én Lineair: het Focus model

Iteratief

Bij Komovo houden we van een goeie achtbaan. Nee, niet zo een in het pretpark, maar wel een met veel loops en bochten. Ons proces is namelijk iteratief en kan ook een beetje spannend zijn. We werken immers in innovatie en vernieuwings projecten waar de uitkomst vooraf niet bekend is. Om toch zo hard mogelijk vooruit te komen maken we het liefst zoveel mogelijk loops in een project waarin we onderzoek doen, ideeën bedenken, prototypes maken en testen. Tijdens deze loops leren we zo snel mogelijk of onze ideeën echt werken. Deze iteratieve manier van werken zie je bijvoorbeeld in de lean start-up methodologie, maar komt vooral omdat niet graag stil zitten en het liefst veel uitproberen.

Noopclock

Zo heeft Ties voor een side-project gewerkt aan een oplossing om mensen met insomnia te helpen slapen. Door het maken van iteraties van onderzoek, ideation, prototypes en tests ontdekte ik nieuwe mogelijkheden. Uiteindelijk konden mensen met insomnia met het concept een nieuwe band met tijd op te bouwen en zo makkelijker in slaap te vallen.

Co-evolutie van probleem en oplossing

Een andere reden voor zo’n iteratief proces is het inzicht van ‘co-evolutie van probleem en oplossing’. Een gedachte van Dorst & Cross (2001) die wat we doen inzichtelijker maakt. Zij zagen namelijk dat wij ontwerpers eerst het probleem proberen te begrijpen en tegelijkertijd nieuwe oplossingen bedenken. Door deze oplossingen verandert ons perspectief op het initële probleem en komen we erachter dat we het probleem moeten her-definiëren. Rittel & Webber (1973) zeggen zelfs dat je een probleem niet eerst kan begrijpen en dan oplossen. In het proces van probleem definitie, bepaal je ook al de oplossingsrichting. Dit maakt het proces niet altijd makkelijk, maar door veel iteraties te maken en open te staan voor verandering bedenken we de beste oplossing, voor het best geframede probleem.

Isala

Voor het Isala Ziekenhuis in Meppel zijn we gevraagd om een ontwerp te maken voor de vloer van de ingang om de identiteit van het ziekenhuis te communiceren. In eerste instantie was de vraag om dit door middel van tekst te doen. We maakten concepten met tekst op de vloer, wat leidde tot een beter begrip van de ontwerp uitdaging het ontwerp probleem. Dit zorgde voor een nieuw frame van de uitdaging: ‘zorgeloosheid in een plek vol zorgen’ en dit wilde we bereiken door de natuur van het Reestdal naar binnen te brengen. Door het nieuwe frame evolueerde onze oplossing van toepassing op de vloer tot toepassing op de vloer én muur.

Lineair

Klinkt logisch zo’n iteratief proces en een probleem dat kan veranderen, maar in onze projecten moeten we toch echt ergens naartoe werken. Of het nu een merk, visie of product is, duidelijke deliverables en afspraken met onze klanten zijn belangrijk.

Hier gebruiken we onze uitgebreide toolbox voor; een collectie aan methodes en theorieën om het ontwerpproces in goede banen te leiden. Hoe brengen we deze lineaire manier van werken samen met onze iteratieve manier van werken? Door middel van ons zelf ontwikkelde ‘focus-model’.

In dit model laten we zien hoe onze focus door het proces heen verandert. Op de x-as staat de hoeveelheid activiteit en het moment in het proces op de y-as. We werken in loops waarin we in het begin meer gefocust zijn op het begrijpen van het probleem, maar tegelijkertijd ook al oplossingen bedenken. Aan het einde van het proces verschuift de focus naar de oplossing, maar blijven we kijken of we wel het juiste probleem oplossen. Door op deze manier het proces in te richten maken we co-evolutie van probleem en oplossing mogelijk én hebben we een duidelijk doel om aan het einde van het proces met een oplossing te komen.

We kunnen ook het focus model combineren met het ‘Innovation Foray: Hunter-Gatherer’ model van Plattner et al. (2012). Om oplossingen te bedenken voor ontwerp problemen is er een tijd van jagen: het vinden van nieuwe ideeën en richtingen. Daarna volgt een tijd van verzamelen: het implementeren van de concepten. Dit doen we bijvoorbeeld in het project voor het Isala Ziekenhuis. In de eerste fases zijn we voornamelijk de context en belevingen in kaart aan het brengen en exploreren wat er mogelijk is. Toch beginnen we vroeg met het uitzoeken van de maakbaarheid. Door het proces heen verschuift de focus steeds meer op die maakbaarheid.

Voor elk project maken we een concreet plan aan de hand van methodes uit onze toolbox zoals Vision In Design van Hekkert & Van Dijk (2011) of het proces Exploring Interactions. We plaatsen de deliverables in het Focus model wanneer we waarop focussen. In elke iteratie denken we wel na over alle deliverables van het project, om zeker te zijn van een mooi geheel. Het model geeft daarnaast goed inzicht in wat er mogelijk is binnen tijd en budget. We kunnen kiezen waar we de meeste focus op leggen en of dat ten koste van andere activiteiten gaat of dat er meer budget vrij gemaakt moet worden. Zo maken we de beste op maat gemaakte processen, waar ruimte is voor het probleem en de oplossing om te evolueren, maar waarmee wel makkelijk gepland kan worden.

De methode Exploring Interactions, geplaatst in het Focus model in versimpelde vrom.

De methode Vision in Process, geplaatst in het Focus model in versimpelde vorm

Bronnen

Dorst, K., & Cross, N. (2001). Creativity in the design process: co-evolution of problem–solution. Design studies, 22(5), 425-437.

Hekkert, P., & Van Dijk, M. (2011). ViP-Vision in design: A guidebook for innovators. BIS publishers.

Plattner, Hasso, Christoph Meinel, and Larry Leifer, eds. Design thinking research. Berlin: Springer, 2012.

Rittel, H. W., & Webber, M. M. (1973). Dilemmas in a general theory of planning. Policy sciences, 4(2), 155-169.